کشور عزیزمان ایران، سرزمینی شگفت انگیز و بی نظیر است که گوشه گوشه آن میزبان موهبات منحصر به فرد الهی است که در این بین استان پهناور کرمان به عنوان پهناورترین بخش کشور، مساحتی نزدیک به 180 هزار کیلومتر مربع از خاک ایران را میزبانی می نماید.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه کویر، سرزمینی که به لحاظ تنوع تاریخی، فرهنگی و طبیعی، ایرانی کوچک است که ناشناخته مانده است. وجود آثار و نشانه های تاریخی و تمدنی فراوان از هزاره های 9 و 10 قبل از میلاد تا دوران معاصر، از استان کرمان ویترینی گرانبها ساخته است. در این بین شرایط آب و هوایی فضای دیگری را در این استان رقم می زند.
وجود گودترین چاله داخلی ایران با ارتفاعی کمتر از 1000 متر از سطح دریا تا قله های سر به فلک کشیده از جمله قله هزار که بیش از 4500 متر ارتفاع دارد و سومین قله بلند کشور است باعث آن گردیده که چهار فصل سال را همواره در پهنه استان کرمان شاهد باشیم و داشته هایی چون کلوتها، منطقه گندم بریان ( یکی از گرمترین نقاط کره زمین) رود شور و ... زیباترین کویر جهان را در بخش شرقی استان به وجود آورده است.
وجود 12 قله بالای 4000 متر و 86 قله بالای 3000 متر، بازار سرتاسری کرمان (طولانی ترین بازار سرپوشیده ج
هان)، تمدن 6000 ساله هلیل رود، پارک ملی خبر و چندین منطقه حفاظت شده حیات وحش در کنار وجود 5 فرودگاه فعال، بزرگراهها و جاده های دسترسی، مناطق تجاری و از همه مهمتر اراده مردمی و دولتی به عنوان مهمترین حامی و پشتوانه فضای مناسبی را در بیش از 30 منطقه نمونه گردشگری استان که در سطوح مختلف بین المللی، ملی و استانی سطح بندی شده اند فراهم آورده است و در کنار این داشته های ارزشمند، میهمان نوازی و گردشگر پذیری این استان، زبان زد بوده و هست که افتخار دیار کریمان محسوب می گردد.
استان کرمان با وسعت 175069 کیلومتر مربع در جنوبشرقی ایران بین 25 درجه و 55 دقیقه تا 32 درجه و 26 دقیقه تا 59 درجه و 26 دقیقه طول شرقی واقع شدهاست. این استان از شمال به استانهای خراسان جنوبی و یزد، از جنوب به استان هرمزگان، ازشرق به استان سیستانوبلوچستان و از غرب به استان فارس محدود میشود. استان کرمان در حال حاضر مشتمل بر23 شهرستان است که مرکز آن شهر کرمان میباشد.
اما نگاهی مختصر به برخی از امکان تاریخی و گردشگری استان کرمان می اندازیم.
شهرستان کرمان
شهرستان کرمان در شمال شرقی استان کرمان واقع شده است. و شهر کرمان مرکز استان می باشد.
جاذبههای گردشگری
مجموعه گنجعلیخان شامل: میدان، بازار، حمام، ضرابخانه، مدرسه، مسجد، چهارسوق و آبانبار میباشد. معمار زبردست این مجموعه سلطان محمد معمار یزدی بوده است. مجموعه گنجعلیخان از شگفتانگیزترین آثار تاریخی (عصر صفوی) استان کرمان محسوب میشود.
میدان گنجعلیخان:
این میدان همانند میادین اصیل ایرانی مستطیل شکل میباشد، در سه ضلع آن بازار واقع شده و در ضلع دیگر آن مدرسه گنجعلیخان قرار دارد. این میدان در مرکز داد و ستد شهر قدیم واقع است، طول آن 99 متر و عرض آن 53 متر و دارای مساحت 5326 متر مربع وسعت است.
حمام گنجعلیخان:
حمام گنجعلیخان در سمت راست بازار گنجعلیخان واقع است. این حمام مجموعهای از تلفیق هنر معماری و کاربرد مصالح گوناگون با فضایی متناسب و مردم وار است. حمام اثری بدیع با کاشیکاریهای زیبا، نقاشی ها، گچبریها، مقرنس کاری ها و کاربندیهایی است که هر بیننده را به تحسین وا می دارد. حمام گنجعلی خان در سال 1005 ه. ق( دوره صفوی) به دستور گنجعلی خان حاکم وقت کرمان و معماری سلطان محمد معمار یزدی آغاز و در سال 1020 به پایان رسید.حمام تا حدود 72سال پیش دایر بوده است اما درحال حاضر نقش و کارکرد توریستی پیدا کرده و به موزه مردم شناسی تبدیل شدهاست.
مجسمههایی توسط اساتید دانشکده هنر و دانشگاه تهران (استاد میربابایی و نشان تانیک) طراحی و در قسمتهای مختلف حمام قرار داده شده تا بدین وسیله صحنههایی از استحمام به شیوه سنتی به معرض نمایش گذاشته شود.
مجموعه وکیل:
محمداسماعیلخان نوری اسفندیاری ملقب به وکیلالملک از سال 1275 ه.ق بر کرمان حکومت کرد و در زمان
فرمانروایی خویش بناهای زیادی در کرمان تعمیر کرد و بنیاد نهاد، از آن جمله مجموعه وکیل میباشد که در سال 1287 ه.ق به دستور وی و پسرش مرتضی قلیخان وکیل الملکثانی این مجموعه ساخته شد که مشتمل بر: بازار، حمام، کاروانسرا و مسجد میباشد.
بازار وکیل:
در انتهای بازار اختیاری، بازار و مجموعه وکیل قد علم کرده و از زیباترین بازارهاست. بازار وکیل مطابق الگوی بازارهای ایرانی دراز و کشیده ساخته شدهاست و هر صنف در بخش خاصی از آن قرار داشتهاند.
مجموعه حاجآقا علی:
مجموعه حاجآقا علی نزدیک مجموعه ابراهیمخان واقع و در اواخر قرن سیزدهم هجری (عصر قاجار) ساخته شدهاست. این مجموعه شامل مسجد، آبانبار، بازار و کاروانسرا است. حاجآقا علی از بازرگانان نامی کرمان بوده است. او علاوه براین مجموعه، منزل باشکوهی در رفسنجان احداث کرده که هنوز برقرار است.
مجموعه بازار:
پیکره به هم تنیده بازار در مرکز بافت قدیم کرمان با مظاهر زیبایی از ادوار گذشته به یادگار مانده است و ویژگیهای معماریش بینندگان را متحیر میکند. بازار کرمان یکی از مهمترین بازارهای ایرانی به شمار می رود که مجموعههای با ارزشی را در خود دارد از جمله مجموعه گنجعلیخان، ابراهیمخان، وکیل و...
بازار میدان ارگ:
این بخش از بازار غربیترین قسمت بازار کرمان است و مانند مستطیل دور محوطه میدان توحید را محاصره کرده است. نمای اطراف میدان، در سالهای اخیر هماهنگ با معماری قدیم بازسازی و اجرا شدهاست. در ضلع شرقی بازار میدان ارگ، سردر ورودی بازار سرتاسری واقع شدهاست.
بازار مسگری شمالی:
این بازار در شمال میدان گنجعلیخان قرار دارد و در غرب آن، چهار سوق مسگری واقع شدهاست و شرق آن به بازار کلاه مالی متصل میشود. طول این بازار 88 متر و عرض آن 6 متر است.
بازار مسگری غربی:
در جنوب این بازار، چهارسوق گنجعلیخان قرار دارد و شمال آن چهارسوق مسگری واقع شدهاست. ابعاد بازار مسگری غربی 43 متر در 5/5 متر است.
مسجد امام (ملک):
از قدیمیترین مساجد کرمان و شاید ایران، مسجد بزرگ و معروف ملک است، مسجد ملک در عهد سلاطین سلجوقی کرمان بنا شدهاست و بنای آن را به ملک توران شاه منسوب دانسته اند. این مسجد در خیابان امام واقع شدهاست. قسمتهای مختلف مسجد به ویژه صفه اصلی در زمان وکیلالملک و ایوان شرقی در قرن اخیر به همت مرحوم دیلمقانی بازسازی شدهاست.
مشتاقیه:
از بناهای دوره قاجاریه در کرمان بنای مشتاقیه است. این بنا از سه گنبد تشکیل شده که مقابر«مشتاق علیشاه»،«شیخ اسماعیل»، «کوثر علیشاه» از بزرگان صفویه را در خود جای داده است. پس از قتل مشتاق علیشاه در 21 رمضان 1206 ه.ق در مدخل مسجد جامع کرمان، او و یار همراهش «درویش جعفر» در این مکان مدفون و از آن به بعد، به نام مشتاقیه معروف گردید. این بنا در میدانی به همین نام که مسجد جامع کرمان نیز در ضلع غربی آن واقع شدهاست قرار دارد.
گنبد جبلیه:
در منتهی علیه شرقی کرمان گنبد بزرگ و عجیبی قرار دارد، این گنبد هشت ضلعی تماماً از سنگ است. در هشت طرف آن هشت درب به عرض 2متر قرار گرفته است که اخیراً برای استحکام بنا و جلوگیری از خرابی آن، درگاه ها را با سنگ مسدود کرده و فقط یکی را باز گذاشته اند. قدمت این گنبد را میتوان به پیش از اسلام مربوط دانست. این گنبد در سال 1383 به موزه سنگ جبلیه تبدیل شد.
آتشکده کرمان:
این معبد در خیابان زریسف (شهدا)، خیابان میراز برزو آمیغی قرار دارد و آخرین آتشکده کرمان به شمار می رود. آتشکده در باغ مصفایی واقع است که قبلا منزل مسکونی جهانگیر اشیدری بوده و با تغییراتی به صورت آتشکده درآمده است. آتش موجود در این آتشکده براساس نظر موبدان زرتشتی، همان آتش چند هزار سالهای است که از هند به آتشکده محله شهر و از آنجا به این آتشکده، به روز سروش از ماه شهریور 3652 یزدگردی انتقال یافتهاست. قدمت این آتشکده بیش از نود سال است (1387 خورشیدی مصادف با 3746 یزدگردی). در حال حاضر موزه زرتشتیان در این محل برقرارمیباشد.
یخدان مؤیدی:
در گذشته یخدان مؤیدی خارج از شهر کرمان قرار داشت و بر اثر توسعه شهری اکنون داخل شهر (خیابان شهید کامیاب) جای گرفته و اطراف آن فضای سبز جالبی احداث شدهاست. عناصر تشکیل دهنده یخدان عبارتند از مخزن، حصار، استخر و چاله یخ، پلان یخدان دایره ای و پوشش آن از خشت و ملات رس است و به صورت گنبدی بزرگ نمایان است. در حال حاضر یخدان مؤیدی دفتر مرکزی ستاد تسهیلات سفر استان کرمان میباشد.
کتابخانه ملی کرمان:
این اثر ارزشمند در خیابان شهید رجایی (خورشید) واقع است. دارای سردری مرتفع و زیبا، فضایی مشجر و باصفا و نیز مکان مطالعه، مخزن کتاب و بخشهای تحقیق و پژوهش و رایانه است. بنای کتابخانه به سال 1308 خورشیدی باز میگردد که معمار آن محمدعلی راوری این بنا را بهسفارش جمعی از سرمایه داران کرمان، رفسنجان و یزد احداث کرد تا کارخانه ریسندگی و بافندگی خورشید در آن فعالیت خود را شروع نماید. سالن 4000 متری موجود با سقفهای گنبدی زیبا دارای 66 ستون هشتضلعی میباشد.
باغ فتحآباد:
این باغ که در روستایی در 25 کیلومتری شهر کرمان قرار دارد و الگوی احداث باغ شاهزاده ماهان بوده، از آثار عصر قاجاریه و از یادگارهای فضلعلیخان بیگلربیگی است و بههمین دلیل آن را باغ بیگلربیگی میگویند. عبور آب فتح آباد از میان این باغ، به آن صفا و طراوت خاصی میبخشیده است.
موزه هرندی:
باغ هرندی و ساختمان آن از بناهای جالب توجه دوران اخیر است بانی این باغ عدل السلطان است. این باغ که به مناسبت توقف تاریخی رضاخان در مسیر آخرین سفر تبعیدیاش اهمیت تاریخی یافتهاست امروزه به موزه باستانشناسی و موزه سازهای سنتی ایران تبدیل شدهاست. این باغ حدود یکصد سال قدمت دارد.
ساختمان مرکزی در دو طبقه و در میان باغ بنا شده و امروزه به عنوان موزه منطقهای استان کرمان مورد بهرهبرداری قرار گرفته است. در حال حاضر در طبقه همکف این ساختمان موزه سازهای سنتی و در طبقه فوقانی آن موزه باستانشناسی قرار دارد. استاد حسین مسعود یکی از هنرمندان عرصه موسیقی با اهداء 21 عدد ساز انگیزه ایجاد موزه سازهای سنتی را در محل باغ هرندی تقویت کرد و به کوشش مسئولین وقت در سال 1380 این موزه افتتاح گردید. هدف اصلی این موزه آشنا نمودن بازدیدکنندگان با سازهای بومی و سنتی این مرز و بوم و همسایگان کشور ایران است. از اهداف مهم موزه باستانشناسی معرفی تمدنهای کهن منطقه جنوبشرق ایران و ارتباط آنان با تمدنهای همجوار میباشد.
پارک جنگلی قائم:
یکی از مناظر زیبا در شهر کرمان پارک جنگلی قائم میباشد این پارک بهصورت مصنوعی در جنوب شهر کرمان ساخته شدهاست. این پارک شامل کوهستانهای طبیعی زیبا، درختان سرو و کاج و آبشار میباشد. پارک بازی کودکان یکی از امکانات این پارک بزرگ میباشد.
بخش ماهان
یکی از مهمترین نقاط بازدید و گردشگری استان، شهر ماهان است که در 30 کیلومتری جنوبشرقی کرمان و در دامنه ارتفاعات تیگران واقع است و چشمههای متعددی دارد. باغ شاهزاده در 5 کیلومتری جنوب ماهان قرار دارد.
آستانه شاه نعمتالله ولی ماهان:
از آثار باشکوه، زیبا و بسیار دیدنی ایران میتوان مزار شاه نعمتالله ولی را نام برد. آستانه شاه نعمتالله ولی، زیارتگاه اهل دل و میعادگاه شوریدگان وادی عشق، قریب هفت قرن قدمت دارد. سنگ بنای هسته مرکزی این مجموعه را احمدشاه دکنی با ارسال وجوهی به ایران پی ریخت. سال احداث بنا در کتیبه ورودی، 840 ه.ق ذکر گردیدهاست. نام صحنهای این بنا بهترتیب از خیابان اصلی، صحن اتابکی، صحن وکیلالملکی، رواق مدیرالملکی، حرم، رواق شاه عباسی، صحن میرداماد و صحن حسینیه است. شاهولی معاصر حافظ لسانالغیب بود و حافظ توجه خاصی به اشعار وی داشت و بسیاری از غزلیات شاه را جواب گفت.
شهرستان شهربابک:
شهرستان شهربابک در فاصله ی 247 کیلومتری غرب مرکز استان کرمان در مسیر جاده ترانزیت تهران - بندرعباس واقع شده است.
روستای صخرهای میمند:
روستای تاریخی میمند با قدمتی چند هزار ساله در 36 کیلومتری شمال شرق شهرستان شهربابک واقع میباشد. مجموعه ای با 400 واحد مسکونی دستکند به نام کیجه که در مجموع بیش از 2000 اتاق را شامل میشود و همچنین دارای مسجد- حسینیه - حمام قدیمی و مدرسه میباشد که همگی در دل کوه کنده شدهاند، اقامتگاه زمستانی مردم کوچ نشینی است که فصل بهار در مجموعههای مسکونی در دشت به دامداری و تابستان را در آبادیهای سرسبز اطراف به باغداری می پردازند فصلهای مناسب بازدید از روستا، بهار و تابستان میباشد ولی زمستانهای زیبای میمند نیز جذابیت خاص خود را دارد پایگاه میراث فرهنگی روستای میمند از سال 1380 با تحقیق و پژوهش در زمینههای مختلف و همچنین مرمت و احیای فضاها و با زنده سازی صنایع دستی از قبیل نجاری، آهنگری، نمدمالی، نساجی و...
همچنین مهمانسرا، سفرهسرا، مرکز اسناد فروشگاه صنایع دستی، موزه مردم شناسی و نمایشگاه عکس در درونخانههای دستکند و امکانات دیگری که برای گردشگران پیش بینی شده فعالیت خود را آغاز نموده و همچنان ادامه می دهد، آثار طبیعی و تاریخی چون سنگ نگارهها، استودان، آسیاب ها و غارها نیزدر منطقه پراکنده اند.